Η Βουβή Αφήγηση

Η ιστορία γράφεται από τη σκοπιά των ισχυρών. Στους πολέμους επικυριαρχεί η γραφή των νικητών. Η αφήγηση των ηττημένων είναι μια αφήγηση ψιθυριστή, αυτολογοκριμένη, εμπιστευτική, που αφορά κυρίως τον κύκλο των ιδίων. Ο ιστορικός ερευνητής χρειάζεται γενικότερα να καταβάλει μεγάλο μόχθο προκειμένου να ερευνήσει την ιστορία από μια ειδικότερη σκοπιά, κοινωνικών στρωμάτων που δεν επικυριαρχούν και δεν ηγούνται της ιστορίας. Έτσι, για παράδειγμα, η ιστορία από τη σκοπιά των γυναικών καθίσταται μια δύσβατη όσο και ενδιαφέρουσα εξερεύνηση.

Η ιστορική περίοδος που διανύουμε δεν διαφέρει σε κάτι, ως προς αυτό. Και σήμερα, η κεντρική μας αφήγηση δεν λαμβάνει καθόλου υπόψη της τη σκοπιά των φτωχών. Οι φτωχοί δεν έχουν φωνή, για να αφηγηθούν τη ζωή τους, το μόχθο τους, τον αγώνα τους τον καθημερινό, τα πάθη τους, τις μικρές νίκες ή ήττες της καθημερινότητάς τους, τα αισθήματα που τους κατακλύζουν, τη σκέψη τους.

Η αφήγηση των φτωχών δεν υπάρχει όχι μόνο όχι μόνο στο πλαίσιο της συστημικής κυρίαρχης αφήγησης, που σχεδόν ταυτίζεται με την προπαγάνδα των ΜΜΕ, αλλά δεν υπάρχει ούτε στον εναλλακτικό και διαδραστικό τρόπο ενημέρωσης που υπάρχει –εν δυνάμει– στο διαδίκτυο.

Οι φτωχότεροι του κοινωνικού αυτού κυβερνοχώρου διαθέτουν στέγη, ρεύμα και τηλέφωνο, και διαθέτουν φωνή που θέτει τις δικές τους πολιτικές και κοινωνικές προτεραιότητες. Οι όλο και περισσότερο πτωχευμένοι μικροαστοί, επαγγελματίες, υπάλληλοι, όλο και περισσότερο τείνουν να αγνοούν την ύπαρξη των εντελώς απόκληρων, εκείνων που στις παρυφές της κοινωνίας ζουν άστεγοι, και πάμφτωχοι, με κύριο μέλημα τη συντήρηση της ύπαρξής τους, τη βολή ή τη ζεστασιά τους κάθε μέρα, κάθε ώρα ή κάθε στιγμή.

Δεν είναι ότι πέθαναν όλοι. Δεν είναι ότι κοινωνικές υποδομές τους απορρόφησαν. Δεν είναι ότι τα παγκάκια νέου τύπου και οι άλλες επινοήσεις των δημάρχων τους έσπρωξαν σε όλο και πιο απόμερα μέρα. Είναι η συνήθεια. Έχουμε επιλέξει να μη βλέπουμε, να μην ακούμε κάτι που έχει εξελιχθεί σε μέρος της δικής μας κανονικότητας, που μας προσφέρει όλο και μικρότερη συναισθηματική έξαρση, ξάφνιασμα, αναστάτωση.

Η φωνή ενός ανθρώπου που ετοιμάζεται να κάνει ένα απονενοημένο διάβημα, είναι βουβή. Μόνο η πράξη είναι εύγλωττη και ηχηρή.

Μάλλον όμως φταίνε τα μάτια και τα αφτιά μας, που δεν προσφέρονται για ακροατήριο τέτοιων αφηγήσεων πόνου.

Η βουβή αφήγηση μας αναστατώνει τόσο που σβήνουμε και τα τελευταία της ίχνη στη συνείδηση. Πόσο μάλλον στην ιστορία. Η αφήγηση των φτωχών θα παραμείνει βουβή. Εικασίες θα απομείνουν και ξεθωριασμένα στατιστικά, αλλ' όχι ανθρώπινα υποκείμενα.