Προσωπικά και Γιορτινά - Βιβλιοπαρουσίαση

Τα blogs είναι ένας προνομιακός χώρος προσωπικής έκφρασης. Από μύχιες σκέψεις, αφηγήσεις, ποίηση, λογοτεχνικές και εικαστικές αναζητήσεις, μέχρι θέματα που αφορούν την επικαιρότητα, την πολιτική και κοινωνική ζωή, θέματα επιστημονικά, παιδαγωγικά, στην περίπτωσή μου και θεολογικά, στεγάζονται εδώ, σχηματίζοντας ένα πολύχρωμο μπουκέτο από άνθη του καλού και του κακού, του αγρού και του θερμοκηπίου, από ρόδα και αγκάθια...

Ανάμεσά τους και κάποια πιο ταπεινά γραψίματα που αφορούν νέα προσωπικά και οικογενειακά, ζητήματα που μοιάζουν με φιλικό κουβεντολόι και περισσότερο αφορούν ανθρώπους οικείους, ή κατ' επέκταση όποιον άλλο ενδιαφέρεται και συνεπώς καλείται να μετέχει στη λύπη ή τη χαρά.

Δυο προσωπικά νέα αφορά αυτή η ανάρτηση, που η χρονική τους σύμπτωση είναι συγκυριακή.

Το πρώτο ότι ολοκληρώθηκε μια μακρόχρονη διαδικασία και ήδη μετατάχθηκα σε θέση ΕΔΙΠ στη Θεολογική Σχολή Αθήνας, στο Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας. Από Δευτέρα, 6 Νοεμβρίου θα είμαι εκεί για να διακονήσω πρωτίστως το μάθημα της Ιεραποστολής, το οποίο ανασυστάθηκε με απόφαση του Τομέα, καθώς και το μάθημα του Διαθρησκειακού Διαλόγου, αλλά και να βοηθήσω στα Θρησκειολογικά μαθήματα του Τμήματος καθώς και στο υπό Ίδρυση Εργαστήριο Διαθρησκειακού Διαλόγου, με βάση την απόφαση του Τμήματος.

Το εικονιζόμενο έργο είναι

του Χρήστου Κεχαγιόγλου

Το δεύτερο είναι η παρουσίαση του βιβλίου μου, καρπό πολυετούς μελέτης στον άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο, την Πέμπτη 9 Νοεμβρίου, 2017 στις 19:00, στην αίθουσα του Συνδέσμου Αιγυπτιωτών Ελλήνων,  3ης Σεπτεμβρίου 56, Αθήνα.

Θα μιλήσουν οι:
Σεβ. Μητροπολίτης Καμερούν κ. Γρηγόριος (Στεργίου)
π. Δημήτριος Μπαθρέλλος, καθηγητής ΕΑΠ
δρ. Φώτης Βασιλείου, βυζαντινολόγος.

Τη συζήτηση θα συντονίσει η βυζαντινολόγος δρ. Νίκη Τσιρώνη.

 Θα πω λίγα λόγια ως χαιρετισμό. Στις 9 Νοεμβρίου είναι συνάμα ημέρα μνήμης του Ηλία Βουλγαράκη και παράλληλα συμπίπτει με την ανασύσταση του μαθήματος της Ιεραποστολικής μετά από σχεδόν ένα τέταρτο του αιώνα.

Σας καλώ λοιπόν να μετάσχετε στη χαρά μου!

_______________________
Περισσότερα για το βιβλίο εδώ.

Αποσπάσματα από την εισαγωγή εδώ.

Μπορείτε να παρακολουθήσετε την εκδήλωση στο facebook event.

-------------------------------------

Οι Εκκλησίες της Ευρώπης ανιχνεύουν το μέλλον

Φωτογραφία: Νίκος Κοσμίδης

Ενώ οι σχέσεις των ευρωπαϊκών χωρών παραμένουν κατά κύριο λόγο ακτινωτές, σχέσεις κέντρου προς περιφέρεια, το Συμβούλιο Ευρωπαϊκών Εκκλησιών διοργάνωσε μια σειρά από περιφερειακές συναντήσεις, στον δρόμο προς τη Γενική του Συνέλευση, προγραμματισμένη για τον Ιούνιο 2018 στο Νόβι Σαντ της Σερβίας.

Οι ευρωπαϊκές Εκκλησίες φαίνεται να κατάφεραν αυτό που δεν κατόρθωσαν οι πολιτικοί σχηματισμοί: την περιφερειακή διάρθρωση και ανάπτυξη σχέσεων μεταξύ των λαών της Ευρώπης.

Ετσι, το διάστημα 4-6 Οκτωβρίου φιλοξενήθηκε στην Ελλάδα, από την Ορθόδοξη Ακαδημία του Βόλου, η περιφερειακή συνάντηση Νοτίου Ευρώπης.

Υπήρξε γόνιμη ανταλλαγή απόψεων καθώς και εξαιρετική διάθεση ακρόασης από τα στελέχη της διοίκησης του πολυεθνικού οργανισμού.

Ενός οργανισμού που εδράζεται ξανά από το 2014 στις Βρυξέλλες, ασφαλώς όμως η αντίληψή του για την Ευρώπη δεν περιορίζεται στο πλαίσιο της Ε.Ε., αλλά σε όλη τη γεωγραφική της επικράτεια.

Η οικονομική και θεσμική κρίση στην Ευρώπη, που κάποτε εκφράζεται και με πολιτικούς όρους –ο λόγος ιδίως για τη θλιβερή ανάκαμψη της Ακρας Δεξιάς–, απασχολεί και τους χριστιανούς, όπως και τις ίδιες τις Εκκλησίες.

Ερωτήματα σε σχέση με την ευρωπαϊκή ταυτότητα τίθενται σε ποικίλα επίπεδα. Η ολοένα μεγαλύτερη μετάβαση σε ένα μετα-χριστιανικό τοπίο διαμορφώνει επίσης ένα νέο πλαίσιο προβληματισμού, υπαρξιακού αλλά και κοινωνικοπολιτικού χαρακτήρα.

Το ερώτημα της πρόσδεσης ή μη της Ευρώπης στις χριστιανικές αξίες της αδελφοσύνης, αγάπης και ελευθερίας και η συζήτηση για ζητήματα αυτοσυνειδησίας απασχόλησαν τις εργασίες.

Παράλληλα, η μετανάστευση γεννά μια σειρά από θέματα, με πρώτο ασφαλώς την κατάλληλη υποδοχή και φιλοξενία προσφύγων και μεταναστών, σε ανθρώπινες συνθήκες από κάθε άποψη, αλλά και της προσαρμογής και προοπτικής τους στον ευρωπαϊκό χώρο.

Η επισήμανση των αιτίων της μετανάστευσης, η καταδίκη του οικονομικού επεκτατισμού αλλά και των περιφερειακών πολέμων τέθηκαν επί τάπητος ως κεντρικά ζητήματα.

Ο οικονομικός μονισμός, η αύξηση της ψαλίδας μεταξύ πλουσίων και φτωχών, η διαρκής υποβάθμιση του κοινωνικού κράτους, της ζωής των φτωχών αλλά και της εκπαίδευσης, ζήτημα διόλου ασύνδετο με την αύξηση των ανισοτήτων, ήταν θέματα που απασχόλησαν τη συνάντηση.

Ο Νότος της Ευρώπης διατράνωσε ότι η ευρωπαϊκή πορεία χρειάζεται διόρθωση και ότι αυτό είναι επιτακτικό.

Καταλύτης στη διαδικασία των συζητήσεων ήταν η Ανοιχτή Επιστολή του Συμβουλίου Ευρωπαϊκών Εκκλησιών προς τις ίδιες τις Εκκλησίες προκειμένου να καταγράψουν τον τρόπο που κατανοούν την ευρωπαϊκή πραγματικότητα, τις προτεραιότητες που οι ίδιες θέτουν.

Η πρόσκληση εντέλει αφορά τη συγγραφή ενός νέου ευρωπαϊκού αφηγήματος (ή πολλαπλών αφηγημάτων) προκειμένου να αντικαταστήσουν το ισχύον, που παρουσιαζόμενο ως μονόδρομος έχει αφήσει τόσα κενά και απογοήτευση στις ευρωπαϊκές κοινωνίες.

Αναλυτικά ενημέρωσε τους συνέδρους για τη διαδικασία του διαλόγου, για τη λήψη και πρόσληψη των απαντήσεων, για τη διεύρυνση του προβληματισμού στη βάση των Εκκλησιών, για τις επίσημες απαντήσεις ή και την έλλειψή τους, ο ειδικός γραμματέας του ΣΕΕ Πίτερ Πάβλοβιτς.

Ο πρόεδρος του ΣΕΕ π. Κρίστοφερ Χιλ, από την Εκκλησία της Αγγλίας, τόνισε την ανάγκη να αφουγκραστεί κάποιος τις ιδιαίτερες φωνές από κάθε γωνιά της Ευρώπης.

Και πράγματι ένα δυνατό πάνελ με εκπροσώπους από την Ισπανία, την Πορτογαλία, την Ιταλία, τη Σερβία, την Αρμενία, και με πολυεπίπεδη και πολύ πλούσια την ελληνική παρουσία, έδωσε με τα πιο έντονα χρώματα την περιγραφή των συνθηκών και των προτεραιοτήτων στις χώρες προέλευσης.

Κάποιες φωνές όχι μόνο δεν αποδέχονται μια εξωραϊσμένη κεντρική αφήγηση, αλλά οι σεμνές και μετρημένες εναλλακτικές τους αφηγήσεις αποκτούν εκ των πραγμάτων κάποιες φορές και δραματικούς τόνους.

Ανάμεσα στα θέματα, δεν έλειψε ασφαλώς και η πρακτική διάσταση του ζητήματος των μεταναστών και των προσφύγων, αλλά και της γενικότερης ανθρωπιστικής κρίσης και φτωχοποίησης σε χώρες του Νότου, λόγω εφαρμοζόμενων πολιτικών και οικονομικής κρίσης.

Σε μια ιδιαίτερη εκδήλωση στην Ευαγγελική Εκκλησία του Βόλου, εκπρόσωποι της Ορθόδοξης Εκκλησίας, της Ευαγγελικής αλλά και της καθολικής οργάνωσης Charitas, έδωσαν έναν εντυπωσιακό απολογισμό των πεπραγμένων σε αλληλέγγυες δραστηριότητες και απετέλεσαν πηγή έμπνευσης για το σύνολο των παρόντων.

Σε ειδική εισήγηση ο αντιπρόεδρος του ΣΕΕ σεβ. μητροπολίτης Γαλλίας κ. Εμμανουήλ διατύπωσε τον προβληματισμό του για τον ρόλο των Εκκλησιών στη συνδιαμόρφωση της ευρωπαϊκής ταυτότητας και επισήμανε τη διάσταση ανάμεσα στο τι είναι αυτός και τι θα όφειλε ή θα μπορούσε να είναι.

Το ζήτημα ανέπτυξε περαιτέρω σε συγκροτημένη θεωρητική βάση ο ομότ. καθηγητής του ΑΠΘ κ. Πέτρος Βασιλειάδης, επανατοποθετώντας τον ρόλο και τις δυνατότητες της Θεολογίας για συνδρομή στον δημόσιο διάλογο για την Ευρώπη.

Τέλος, ο γραμματέας του ΣΕΕ π. Χέικι Χούτουνεν (από την Ορθόδοξη Εκκλησία της Φινλανδίας) περιέγραψε πολύ διεισδυτικά τους σταθμούς στις εξελίξεις των ευρωπαϊκών πραγμάτων και τάσεων τις τελευταίες δεκαετίες και έδωσε ένα όραμα για την ανακατεύθυνση του στοχασμού και της δράσης των εκκλησιών στο ευρωπαϊκό πλαίσιο.

Οι διήκουσες έννοιες της συνάντησης, με όλο το κοινωνικό και θεολογικό τους βάρος, συμπυκνώθηκαν σε τρεις λέξεις:

● Κοινωνία, που παραπέμπει στην ανάγκη ενότητας και υπέρβασης των διχασμών και των συγκρούσεων

● Διακονία, που θέτει άμεσα το ζήτημα της αποκατάστασης της κοινωνικής αδικίας, και

● Μαρτυρία, μια ζήτηση μεγαλύτερη εξωστρέφειας αλλά και γνησιότητας στη χριστιανική ταυτότητα.

Σε μια μονοσήμαντη και πολύ βεβαρημένη και κουρασμένη κεντρική ευρωπαϊκή αφήγηση, οι Εκκλησίες και το Συμβούλιο Ευρωπαϊκών Εκκλησιών θέλουν να αντιπαραθέσουν άλλες αφηγήσεις, που είναι περισσότερο ανθρωποκεντρικές, και να προτείνουν πολιτικές που καταξιώνουν τον άνθρωπο σε όλη την πολυποίκιλη ευρωπαϊκή επικράτεια.

Για τον λόγο αυτό ζητούν και τη μεγαλύτερη συμμετοχή των πιστών στις διαδικασίες καθ’ οδόν προς τη Γενική Συνέλευση του 2018.

Πρώτη δημοσίευση: Εφημερίδα των Συντακτών

ΟΧΙ και λάθη σπαραχτικά

Επέτειος του ποδοπατημένου μας ΟΧΙ. Εκείνου που είπε ο λαός, αλλ' όχι η ηγεσία του.

Δεν ξεχνάμε; Συγχωράμε και προχωράμε; Δεν ξέρω. Με κατακλύζουν μνήμες, σκέψεις και αισθήματα. Αλλά η διαρκής επιστροφή πετρώνει, όπως τη γυναίκα του Λωτ. Δεν υπάρχουν περιθώρια μήτε για αντιστροφές του χρόνου μήτε για ψυχαναλύσεις.

Και ο πολιτικός χρόνος, πυκνός, έχει παρέλθει. Ένας ρεαλισμός (όχι πολιτικός ρεαλισμός) απαιτεί να κατανοήσουμε διαφορετικά την κατάσταση του παρόντος μας. Η πολιτική ανάθεση μας έχει πολλαπλά προδώσει.

Προσωπικά στρέφομαι στην εργασία και τη δημιουργία. Δεν την κατανοώ ως ατομική υπόθεση, υπόθεση καριέρας ή προσωπικής επιτυχίας σε ένα δαρβίνειο ανταγωνισμό. Την κατανοώ μάλλον ως μια πολιτική δράση που συντελείται στη βάση της κοινωνίας, μιας κοινωνίας που όντας προδομένη δεν κάνει το "σπαραχτικό λάθος" να αποδεχτεί την ήττα (Ν. Καρούζος), αλλά επιμένει να δημιουργεί και δημιουργώντας να πολιτεύεται.

Μεταφράζω, λοιπόν, παρά την ψύξη και τον αφόρητο πόνο στη δεξιά ωμοπλάτη, που σχεδόν δεν με αφήνει να κάτσω σε καρέκλα, πόσο μάλλον να γράφω σε υπολογιστή. Και είναι η μετάφραση διαδήλωση. Είτε με καλοκαιρία, είτε με χημικά, μεταφράζω. Και μένω εκεί, στην καρδιά της μετάφρασης, στην καρδιά της πλατείας, που με έναν ιδιότυπο τρόπο δεν έχει αδειάσει.

We are Athens: Event. 01. Ανοιχτό Ατελιέ

Στο πλαίσιο ενός τεράστιου, απρόβλεπτου και πολυσυλλεκτικού χάπενινγκ που διαπερνά την Αθήνα, πάνω από 50 καλλιτέχνες ανοίγουν τους προσωπικούς τους χώρους, τα εργαστήρια τους ή βγαίνουν με τη δουλειά τους στον δημόσιο χώρο, το Σάββατο 24 και την Κυριακή 25 Ιουνίου.

Έτσι, την Κυριακή 25 Ιουνίου σας καλώ το βραδάκι, 19:00-22:00 για ένα ποτήρι κρασί ή το πρωί 11:00-13:00 στο ατελιέ μου, για μια γνωριμία με την τέχνη μου σε διάφορες φάσεις της, καθώς και για δουλειές εν εξελίξει.


Αρχιπελάγους 13, 152 36 Νέα Πεντέλη

------------------------------------

Το EVENT 01 σημειώνει την αρχή των δράσεων της πλατφόρμας We are Athens, δημιουργώντας ένα άτυπο ντοκουμέντο και χαρτογραφώντας την Αθήνα με κεντρικό άξονα τους δημιουργούς που ζουν και εργάζονται στην Αθήνα. 

Πλατφόρμα: http://weareathens.gr/#!/site/map

--------------------------

Επιλογή από τα έργα

You are here, 2016.

Μεικτή τεχνική σε χαρτί Modigliani, Candido, 320 gr. Διαστάσεις: 35 x 50 cm.

Δόνια Μπέρτα, 2017.

Ακρυλικό σε καμβά. Διαστάσεις: 36x28cm.

Πρόσφυγες, 2016.

Ακρυλικό σε καμβά. Διαστάσεις 1,5x1 μέτρο.

Έλλη, 2016.

Ακρυλικό σε καμβά. Διαστάσεις: 28x36cm. Το πορτρέτο κατασκευάστηκε για την ταινία People.

Αρμπίθ. Τόπος του νου. Ιούλιος - Αύγουστος 2016.

Ακρυλικό σε καμβά. Διαστάσεις 36x28cm.

Η Προσέγγιση των Εθνικών κατά τον Άγιο Ιωάννη το Χρυσόστομο: Νέο Βιβλίο

Μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Μαΐστρος,

υπηρετώντας διττά τη σειρά Σπουδή των Πατέρων

και τη σειρά Ιεραποστολικές Σπουδές

το νέο μου βιβλίο.

Ακολουθεί ο πρόλογος.

Ἐὰν ταῖς γλώσσαις τῶν ἀνθρώπων λαλῶ καὶ τῶν ἀγγέλων, 

ἀγάπην δὲ μὴ ἔχω, γέγονα χαλκὸς ἠχῶν καὶ κύμβαλον ἀλαλάζων. (Α΄ Κορ. 13,1)

Σε μια παράδοση όπου η αλήθεια ταυτίζεται με την αγάπη, καθώς «ὁ Θεὸς ἀγάπη ἐστί» (Α Ἰω. 4,8), το ζήτημα της προσέγγισης του άλλου αποκτά χαρακτηριστικά ζωτικής σημασίας, ποιότητες που σχετιζονται με την αλήθεια της ζωής. Η πρόσδοση, εξάλλου, ενός νοήματος ζωής έξω από την αγάπη, η ανάπτυξη ενός ισχυρισμού ότι θα αληθεύει τυχόν κανείς χωρίς να αγαπά, συνιστά οξύμωρο η αντιφατικά αντίθετο σχήμα προς τη χριστιανική διδασκαλία, ήδη από την παύλειο και ιωάννειο καταγραφή και ερμηνεία της πολιτείας του ενυπόστατου θείου Λόγου. Με κορυφαίες τις παύλειες και ιωάννειες διατυπώσεις, η σύνολη αρχέγονη παράδοση της Εκκλησίας συνομολογεί την πλήρη ταύτιση αλήθειας και αγάπης στην Αγία Τριάδα.

Με τριαδικό τρόπο καλούμαστε να βιώνουμε τη ζωή μας και να υπάρχουμε εν κοινωνία. Και ασφαλώς η κοινωνία αυτή δεν περιορίζεται σε ένα κλειστό σύνολο ανθρώπων, αντίθετα εκτείνεται απεριόριστα, όπου υπάρχουν άνθρωποι, ακόμα και στους εχθρούς.

Η βίωση αυτής της κλήτευσης στον μετανεωτερικό μας κόσμο, τον κόσμο μιας παγκοσμιοποιημένης οικονομίας, η οποία όμως δεν συνεπάγεται συνάμα και μια ουσιαστική ανθρώπινη κοινότητα, μια οικουμενική ενότητα η έστω μια στοιχειώδη αδελφοσύνη και εύρυθμη κοινωνική συνύπαρξη, είναι ζήτημα σύνθετο.

Άλλοτε η δική μας «αλήθεια» οχυρώνεται σε ομάδες συμφερόντων έτοιμες να κατατροπώσουν όποιον τους αντιταχθεί, άλλοτε η αγάπη μας ξεχειλώνει χάνοντας τη διάκριση ταυτότητας και ετερότητας, φεύγοντας από την υπηρεσία της αλήθειας και τελικώς αυτοακυρούμενη.

Κι ενώ οι ποικίλες κοινωνικές ιεραρχίες και εξουσίες αυτοοργανώνονται γύρω από ομαδοποιήσεις, συχνά καθώς τείνουν προς την απολυτότητα (και κάθε εξουσία έχει από τη φύση της αυτή τη ροπή) οδηγούνται συνάμα σε μια κοινωνική «αίρεση»: εκλαμβάνουν το μέρος ως το όλον. Τεχνηέντως αγνοούν το υπόλοιπο, τους «άλλους», και επικεντρώνονται στο δίκιο της ομάδας, στην οποία προσδίδουν διαστάσεις ψευδεπίγραφης καθολικότητας. [Ασφαλώς εν προκειμένω δεν αναφέρομαι στην Εκκλησία, η οποία δεν (πρέπει να) λειτουργεί ως ομάδα, αλλά ως το σώμα του Χριστού].

Η αυτοπεριχαράκωση οδηγεί στο φόβο του άλλου, από την καλλιέργεια του οποίου και αυτοαναπαράγεται, σε φαύλο κύκλο· η δε καλλιέργεια του φόβου οδηγεί μοιραία στη μισαλλοδοξία.

Ολότελα ξένοι προς τέτοιες νοσηρές καταστάσεις δεν είμαστε όσοι διακονούμε τον θεολογικό λόγο. Πέρα από τις πιο ακραίες τοποθετησεις που είτε επενδύουν στην αλήθεια σε βάρος της αγάπης είτε σε μια αγάπη που ξεχειλώνει σε βάρος της αλήθειας, ακυρώνοντας με τούτο το οξύμωρο τις ίδιες τις έννοιες, όπως δείξαμε εξαρχής, ακόμα και πιο μετρημένες τοποθετήσεις καλοπροαίρετων και καλόπιστων ανθρώπων έρχονται αντιμέτωπες με δυσχέρειες κατά την προσπάθεια πρακτικής σύνθεσης και εφαρμογής.

Καθώς καλούμαστε να ζήσουμε σε ένα παγκόσμιο χωριό, είναι αδύνατο πια, ακόμα κι αν εθελοτυφλούμε πλήρως, να αποφύγουμε την αντιμετώπιση του ζητήματος.

Εδώ έρχεται επίκουρος η εμπειρία, η μακραίωνη πείρα της παράδοσης, η κοινή συνείδηση των πατέρων των προ ημών και της Εκκλησίας, στη συγχρονική και διαχρονική της ενότητα εν Αγίω Πνεύματι.

Η πατερική εμπειρία δεν μπορεί ασφαλώς να μεταφέρεται άκριτα σε συνθήκες ανόμοιες, ούτε να τυγχάνει δουλικής μίμησης αλλά δημιουργικής αφομοίωσης, της οποίας όμως πρέπει να προηγηθεί η βαθιά κατανόηση και ερμηνεία στο ιστορικό της συγκείμενο.

Από τον πλούτο της παράδοσης επιλέξαμε να μελετήσουμε την πολύτιμη παρακαταθήκη του αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου για το ζήτημα της προσέγγισης των εθνικών. Η αλήθεια και η αγάπη έρχονται εδώ σε δημιουργικό διάλογο και με τη θεμελιώδη έννοια της ελευθερίας. Οι λόγοι της συγκεκριμένης επιλογής αναπτύσσονται διεξοδικά στην Εισαγωγή αυτής της εργασίας.

Το ερευνητικό μας ταξίδι ήταν μακρόχρονο, περιπετειώδες, κάποτε υπερβαλλόντως κοπιαστικό, αλλά ουδέποτε στερούμενο ενδιαφέροντος. Το ταξίδι αυτό μας αντάμειψε με νάματα πολύτιμα και ήταν αγωγός γνώσης και πείρας και πρόξενος συνεπώς μεγάλης χαράς.

Το ταξίδι επίσης ετούτο, αν και άθλημα μοναχικό, δεν ήταν ασυνόδευτο. Στην πορεία αυτή οφείλω να ευχαριστήσω τους καθηγητές μου: τον μακαριστό Μάρκο Ορφανό, τους Hans-Martin Barth και Hans-Jürgen Greschat. Ιδιαίτερα ευχαριστώ τον καθηγητή μου κ. Πέτρο Βασιλειάδη για την καθοδήγηση και επίβλεψή του και την καθηγήτρια κ. Δήμητρα Κούκουρα για την καθοδήγηση και την ενθάρρυνσή της.

Ο αρχιεπίσκοπος Αλβανίας Αναστάσιος, μορφή την παρουσία της οποίας θυμάμαι στη ζωή μου όσο μπορεί να ανακαλέσει η μνήμη μου, εμπλούτισε τη μεγάλη αγάπη μου για τη Θρησκειολογία και την Ιεραποστολική, φωτίζοντάς τα με την εμπειρία της πράξης, όσο μπόρεσα κοντά του να τη γευτώ.

Σε πολλούς φίλους οφείλω πολλά. Όμως, με το χρόνο, συζητήσεις, σκέψεις, ιδέες, που έχουν ασφαλώς κάποια καταγωγή και δεν γεννήθηκαν στο κενό, έχουν γίνει τόσο πολύ δικές μου, που δεν γνωρίζω πια που να αποδώσω τα οφειλόμενα. Όλοι έχουν συμμετοχή στο αποτέλεσμα.

Για ζητήματα τυποτεχνικής επιμέλειας οφείλονται πάρα πολλά στον φίλο ποιητή, φιλόλογο και επιμελητή εκδόσεων Δημήτρη Αρμάο, που σήμερα αναπαύεται μετά των δικαίων. Πολλά με δίδαξε και η μακαριστή πια επίσης φίλη επιμελήτρια κ. Άννα Περιστέρη καθ’ όλη τη διάρκεια των τελευταίων χρόνων. Ευχαριστώ εξάλλου τη Μυρτώ Μπαλή για τον κόπο και το μόχθο να μεταγράψει πρώιμο λείμμα της εργασίας μου από ένα παλαιότερο πρόγραμμα του υπολογιστή, σε σύγχρονο, συμβατό και επεξεργάσιμο. Η Δρ. Ελισάβετ Θεόκριτοφ, πολύτιμη φίλη και συνεργάτις σε όλο το διάβα των καιρών, μετέφρασε στα αγγλικά την περίληψη της εργασίας αυτής. Μεγάλη η οφειλή.

Ένα πρόσωπο ακόμα στάθηκε πάντα δίπλα μου και αδιάκοπα με ενθάρρυνε. Με τον τρόπο του μου υποδείκνυε μια οφειλή και γλυκά πάντα μου την υπενθύμιζε. Πρόκειται για τον Δρ. Θεολογίας κ. Ιωάννη Λάππα, αδελφικό φίλο του πατέρα μου, με τον οποίο μοιράζομαι πολλά κοινά, μεταξύ των οποίων και τη συμ-μαθητεία μας στον άγιο Ιωάννη το Χρυσόστομο. Πολλά οφείλω και στον φίλτατο μακαριστό καθηγητή Μιχ. Κ. Μακράκη, για παρόμοιους λόγους και όχι μόνο.

Η οικογένειά μου, η μητέρα μου, ο σύζυγός μου Δημήτρης και τα παιδιά μου, είναι καιρός να χαρούν μαζί μου, αφού τους παίδεψα τόσο πολύ.

Τώρα που ο πατέρας μου δεν είναι πια στη ζωή, ας χαρεί πια κι αυτός από ψηλά... Δεν έχω λόγια να εκφράσω τι σήμαινε για μένα ο Ηλίας Βουλγαράκης και τα όσα με δίδαξε για τη ζωή μέσα από το λόγο του και το παράδειγμά του. Εκείνος ήταν που μου ενέπνευσε την αγάπη στην Ιεραποστολική και τη Θεολογία. Μια θεολογία ανοιχτών οριζόντων, αγάπης πλέριας που έξω βάλλει τον φόβον (Α Ἰω. 4,18). Καθώς ο Ηλίας έφυγε νωρίς, πολλά έπρεπε να τα ανακαλύψω πάλι εκ νέου ακολουθώντας τα ίχνη του, κυρίως στα γραπτά του. Η εργασία αυτή είναι ελάχιστη οφειλή στο πρόσωπό του και του αφιερώνεται ολόψυχα.

Ξεκινώντας να χαίρομαι την ελευθερία που γεννά η ολοκλήρωση αυτού του έργου, ας πούμε τω Θεώ δόξα. Αναξίως μας αξίωσε...


Το βιβλίο θα το βρείτε εδώ:

Αποσπάσματα από το βιβλίο, ιδίως τα περιεχόμενα, στη σελίδα μου στην Academia.edu.

Κριτική και Κριτική, 2.

Εύη Βουλγαράκη-Πισίνα, Δον Κιχότης, 2010-2011.

Ακρυλικό σε χαρτί Modiliani, Candido, 320 gr. Διαστάσεις 51 x 72. 

Ανήκει στον μικρό Αλέξανδρο.

Το ξέρω ότι ζητώ πολλά στην κοινωνία. Στη βάση όλων είναι ο νόστος του Θεού.

Ε.Β.Π.

Υπάρχει κριτική και κριτική.[1]

Από το απέραντο κουτσομπολιό μιας γυναικείας ή ανδρικής ομήγυρης, με πνεύμα αυταρέσκειας και υπεροχής, με πνεύμα μικρολογίας, μέχρι την κριτική εκείνη που βοηθάει τη γνώση, την επιστήμη ή και την καλλιτεχνική δημιουργία.

Υπάρχει κριτική που γίνεται με λόγο, είναι λεπτολόγα και μετρημένη, και κριτική που γίνεται με πάθος, με διαίσθηση και αφαιρετικά, σαν ένας πίνακας με μονοκοντυλιά.

Από το φτηνό κουτσομπολιό ενός κοινωνικού υποσυνόλου, πάντα εμπιστευτικά και συνωμοτικά, μέχρι τον ατέλειωτο γεροντοκορισμό ενός γκρινιάρη, πάντα στη διαπασών, πάντα ενώπιον ακροατηρίου και κατά το δυνατόν δημόσια, πολλά είδη κριτικής έχουν ειδολογικές συγγένειες. Και οι περισσότερες μορφές κριτικής αυτού του είδους δέχονται επίσης τη βουβή κριτική του πιο υγιούς μέρους της κοινωνίας, που απλώς κουρασμένο και επιβαρυμένο από την τοξικότητα στρέφει σιωπηρά τα νώτα της.

Μα πιο πολύ από τα διάφορα είδη κριτικής, σε ό,τι αφορά ζητήματα κοινωνικά και όχι τόσο επιστημονικά ή καλλιτεχνικά, σημασία έχει τούτο το ζήτημα, που είναι και βασικό μέτρο διάκρισης. Η κριτική γίνεται με χαιρεκακία ή άραγε με πόνο; Με αγάπη και συμμετοχή; Ή ως εργαλείο κατατρόπωσης του άλλου, τον οποίο ενώ τον κρίνουμε στην ουσία δεν του ρίχνουμε ούτε μια ματιά, δεν τον βλέπουμε καν.

Εδώ περνάμε από την ίδια την κριτική στην προθετικότητα του κρίνοντος. Και είναι θέμα δύσκολο. Η ερμηνεία προθέσεων είναι δύσκολη, αμφίρροπη και επικίνδυνη υπόθεση, μια μορφή κριτικής η ίδια, κάποτε περισσότερο ύποπτη για τις δικιές της προθέσεις, παρά αθώα και θετική.

Συχνά όμως η προθετικότητα γίνεται εμφανής στο ίδιο το περιεχόμενο, το ίδιο το ύφος της κριτικής. Η κριτική που γίνεται από αγάπη εμπεριέχει εκφράσεις συμπάθειας, σχεδόν συγγνώμης για το αναγκαίο να εκφραστούν κάποιες επισημάνσεις. Η κριτική που γίνεται εχθρικά, και με χαιρεκακία, τείνει να γίνεται απαξιωτική, συχνά ολοσχερώς μηδενιστική. Συχνά επενδύεται με το (αυτοανακηρυσσόμενο!) αλάθητο του κρίνοντος.

Επιδημικές διαστάσεις έχει πάρει και μια μορφή πολιτικής κριτικής από τη θέση του ανθρώπου που τα ξέρει όλα, αλλά δεν αναλαμβάνει ευθύνες για τίποτα. Ζούμε, δικαίως ως ένα βαθμό, την εποχή της άρνησης, αλλά η άρνηση δεν οικοδομεί από μόνη της κάτι, μήτε καν μια επαναστατική πορεία, μια πορεία ρήξης.

Αν όμως η επιδημία αυτή συνδέεται με την αδυναμία παραγωγής πολιτικού λόγου και πράξης και δείχνει μια έλλειψη επάρκειας, υπάρχει και η άλλη μορφή κριτικής που αποδεικνύεται πολυεπίπεδα προσοδοφόρα.

Στήνουν καριέρα κάποιοι με τον κριτικό τους λόγο, που δείχνει να έχει ιδιαίτερη δημοφιλία. Ο λόγος τους είναι μηδενιστικός, αλλά δεν το κάνουν από ιδιαίτερη εμπάθεια ή κακία. Μήτε από αγάπη ασφαλώς, μήτε από διάθεση διόρθωσης των κακώς κειμένων. Οι άνθρωποι αυτοί έχουν τέτοια στόμωση συναισθηματική και νοητική, που τα πράγματα που μοιάζουν να τους βγάζουν από τα ρούχα τους δεν τους συγκινούν πραγματικά. Μονάχα καμώνονται θυμό, όπως καμώνονται και τη δική τους φαρισαϊκή αρετή. Όλα τα πράγματα, όλες οι λέξεις δεν είναι παρά ένα καλοσχεδιασμένο σκηνικό θεάτρου, που δεν υπηρετεί τίποτε άλλο από τη δική τους προβολή.

Ξεγελούν πολύ κόσμο, αλλά όχι τους ανθρώπους εκείνους που νοιάζονται πραγματικά.

Το σημείωμα αυτό γράφεται με συγκεκριμένη αφορμή. Κουραστήκαμε με τους πορνικούς χορούς της κάθε Σαλώμης.


------------------------


[1] Πάνω στο ζήτημα αυτό έχω γράψει ένα αρκετά εμπεριστατωμένο δοκίμιο με τίτλο «Κριτική και Κριτική», ως εισαγωγικό στη στήλη της κριτικής βιβλίου στο περιοδικό Βημόθυρο, 1 (2009-10): 219-221. Εκεί συνομιλώ όχι μόνο με τις ανάγκες και τη δεοντολογία της κριτικής στο χώρο του βιβλίου, αλλά και με τη θεολογική παράδοση περί κατακρίσεως. Με αφορμή εξάλλου το βιβλίο του Ηλία Βουλγαράκη, Συ τι κρίνεις τον αδερφό σου, αναφέρω και μια άγνωστη ιστορία της συνάντησης του Ηλία με τον άγιο Πορφύριο, στην οποία ήμουν παρούσα, και μια εξόχως διορατική συζήτηση γύρω από την κριτική και την κατάκριση.