Εις μνήμην...

René Magritte, Golconda (1953)

Εις μνήμην ενός εμπόρου, ετών 44, χρεωκοπημένου, αστέγου και φιλοξενούμενου στο κέντρο αστέγων...

Ενός από εμάς.

Ενός ακόμα που δεν άντεξε τούτη τη ζωή, που κατέρρευσε ο ίδιος μαζί με την κατάρρευση του κόσμου γύρω του.

Δύο γιατροί του Δρομοκαΐτιου είναι στα χέρια της δικαιοσύνης, γιατί δεν τον διέγνωσαν και δεν τον κράτησαν για νοσηλεία.

Ίσως. Ίσως ήταν απρόσεχτοι. Αλλά οι αυτοκτονούντες δεν είναι ψυχικά νοσούντες, αναγκαστικά, όσο κι αν ο πόνος τους έχει καταφάει την ψυχή.

Οι αυτοκτονίες, οι μαζικές αυτοκτονίες των ημερών μας, ίσως έχουν προσωπικά αίτια, και ίσως σε διαπροσωπικό επίπεδο πολλά μπορούν να ειπωθούν.

Ό,τι και να ειπωθεί πρέπει να έχει ειπωθεί μια άλλη στιγμή, πολύ έγκαιρα, και πριν δρομολογηθεί στο μυαλό ενός ανθρώπου η οριστική απαξίωση της ζωής. Πολύ λιγότερο άλλωστε μετρούν τα λόγια, όσο η στάση ζωής, και οι άνθρωποι γύρω σου.

Ίσως αν παίρναμε λιγότερο σοβαρά τον εαυτό μας να είχαμε καλύτερα εργαλεία να αντιμετωπίσουμε την αίσθηση αδιεξόδου, αλλά και την ίδια την αίσθηση του προσωπικού μας ευτελισμού καθώς βρισκόμαστε σε πλήρη αδυναμία και, αδυνατώντας να ανταπεξέλθουμε σε υποχρεώσεις, στερούμαστε, όπως το αντιλαμβανόμαστε, την ίδια την αξιοπρέπειά μας.

Μιλώ για κάτι που το γνωρίζω καλά. Το γνωρίζω προσωπικά.

Και είναι αίσθημα ικανό να στείλει τον άνθρωπο στο χώμα, ιδίως έναν άνθρωπο που δεν θέλει να ζει γονατιστός.

Τι μπορεί να προσφέρει η παιδεία, η θεολογία, η κοινωνία, είναι πολύ σημαντικό σε αυτές τις συνθήκες, αλλά ο τρόπος της βαθύτατης επεξεργασίας αυτών των καταστάσεων δεν λύνεται με ένα ποστάκι στο διαδίκτυο...

Πρέπει σε ένα πρώτο επίπεδο, και ανεξάρτητα από το τι κατορθώνει κανείς μόνος του, ή με μικρή και στενή παρέα, στον τρόπο που προσωπικά επεξεργάζεται καταστάσεις καταστροφής, να αντιληφθούμε το ζήτημα στις πραγματικές του διαστάσεις.

Οι αυτοκτονίες αυτές έχουν αίτιο, και συχνά και νόημα, πολιτικό.

Είναι δολοφονίες. Το αίμα είναι στα χέρια εκείνων που απεργάστηκαν την κοινωνική καταστροφή σε αυτή τη χώρα.

Αλλά για να μην γίνονται κραυγές που αναζητούν το νόημά τους στην πολιτογράφηση, να μη γίνονται μέθοδος καταγγελίας, να μην συμπλέουν με τη γενικότερη απαξίωση της ζωής μας, είναι επίσης πολιτικό και κοινωνικό το ζήτημα της αντιμετώπισης ανθρώπων υπερχρεωμένων και σε πλήρη αδυναμία.

Η κοινωνία, μερικές φορές, όπως προσωποποιείται σε ανθρώπους με τους οποίους υπάρχουν εμπορικές συναλλαγές, απελπισμένη πιέζει έναν τέτοιον άνθρωπο πέρα από το όριο της αντοχής του. Και όσο πιο ευαίσθητος και φιλότιμος είναι ένας τέτοιος άνθρωπος, ιδίως αν δεν έχει κατορθώσει να επεξεργαστεί και να εκλογικεύσει μέσα του το πρόβλημά του, και να το τοποθετήσει στις σωστές του διαστάσεις - και πάντως όχι σε μέγεθος πάνω από την ίδια την αξία και την ομορφιά της ζωής, τόσο ευκολότερα μπορεί να σπάσει και να γίνει πραγματικά επικίνδυνος, για τον εαυτό του.

*

Σε κάθε περίπτωση, οι αυτοκτονίες δεν πρέπει να μπαίνουν κάτω από το χαλί. Οι αυτοκτονίες είναι δείκτης της βαθύτατης αποτυχίας της οικονομικής πολιτικής.

Και επίσης, οι αυτόχειρες πρέπει να κηδεύονται εκκλησιαστικά, όπως είχε αναλυτικά τεκμηριώσει από τη σκοπιά της θεολογίας και της πατερικής σκέψης ο Ηλίας Βουλγαράκης στο βιβλίο του Αυτοκτονία και Εκκλησιαστική Ταφή, ένα βιβλίο που ήρθε σε χρόνο ανυποψίαστο και έβαλε τα πράγματα στη θέση τους, σε συνάντηση της παράδοσης με τις ανάγκες του σύγχρονου ανθρώπου.

*

Αν δεν θέλουμε αυτοκτονίες πρέπει έγκαιρα να σταθούμε δίπλα στους ανθρώπους και όχι ως βαρίδια πάνω τους.