Φωτογραφία: Νίκος Κοσμίδης
Οι ευρωπαϊκές Εκκλησίες φαίνεται να κατάφεραν αυτό που δεν κατόρθωσαν οι πολιτικοί σχηματισμοί: την περιφερειακή διάρθρωση και ανάπτυξη σχέσεων μεταξύ των λαών της Ευρώπης.
Ετσι, το διάστημα 4-6 Οκτωβρίου φιλοξενήθηκε στην Ελλάδα, από την Ορθόδοξη Ακαδημία του Βόλου, η περιφερειακή συνάντηση Νοτίου Ευρώπης.
Υπήρξε γόνιμη ανταλλαγή απόψεων καθώς και εξαιρετική διάθεση ακρόασης από τα στελέχη της διοίκησης του πολυεθνικού οργανισμού.
Ενός οργανισμού που εδράζεται ξανά από το 2014 στις Βρυξέλλες, ασφαλώς όμως η αντίληψή του για την Ευρώπη δεν περιορίζεται στο πλαίσιο της Ε.Ε., αλλά σε όλη τη γεωγραφική της επικράτεια.
Η οικονομική και θεσμική κρίση στην Ευρώπη, που κάποτε εκφράζεται και με πολιτικούς όρους –ο λόγος ιδίως για τη θλιβερή ανάκαμψη της Ακρας Δεξιάς–, απασχολεί και τους χριστιανούς, όπως και τις ίδιες τις Εκκλησίες.
Ερωτήματα σε σχέση με την ευρωπαϊκή ταυτότητα τίθενται σε ποικίλα επίπεδα. Η ολοένα μεγαλύτερη μετάβαση σε ένα μετα-χριστιανικό τοπίο διαμορφώνει επίσης ένα νέο πλαίσιο προβληματισμού, υπαρξιακού αλλά και κοινωνικοπολιτικού χαρακτήρα.
Το ερώτημα της πρόσδεσης ή μη της Ευρώπης στις χριστιανικές αξίες της αδελφοσύνης, αγάπης και ελευθερίας και η συζήτηση για ζητήματα αυτοσυνειδησίας απασχόλησαν τις εργασίες.
Παράλληλα, η μετανάστευση γεννά μια σειρά από θέματα, με πρώτο ασφαλώς την κατάλληλη υποδοχή και φιλοξενία προσφύγων και μεταναστών, σε ανθρώπινες συνθήκες από κάθε άποψη, αλλά και της προσαρμογής και προοπτικής τους στον ευρωπαϊκό χώρο.
Η επισήμανση των αιτίων της μετανάστευσης, η καταδίκη του οικονομικού επεκτατισμού αλλά και των περιφερειακών πολέμων τέθηκαν επί τάπητος ως κεντρικά ζητήματα.
Ο οικονομικός μονισμός, η αύξηση της ψαλίδας μεταξύ πλουσίων και φτωχών, η διαρκής υποβάθμιση του κοινωνικού κράτους, της ζωής των φτωχών αλλά και της εκπαίδευσης, ζήτημα διόλου ασύνδετο με την αύξηση των ανισοτήτων, ήταν θέματα που απασχόλησαν τη συνάντηση.
Ο Νότος της Ευρώπης διατράνωσε ότι η ευρωπαϊκή πορεία χρειάζεται διόρθωση και ότι αυτό είναι επιτακτικό.
Καταλύτης στη διαδικασία των συζητήσεων ήταν η Ανοιχτή Επιστολή του Συμβουλίου Ευρωπαϊκών Εκκλησιών προς τις ίδιες τις Εκκλησίες προκειμένου να καταγράψουν τον τρόπο που κατανοούν την ευρωπαϊκή πραγματικότητα, τις προτεραιότητες που οι ίδιες θέτουν.
Η πρόσκληση εντέλει αφορά τη συγγραφή ενός νέου ευρωπαϊκού αφηγήματος (ή πολλαπλών αφηγημάτων) προκειμένου να αντικαταστήσουν το ισχύον, που παρουσιαζόμενο ως μονόδρομος έχει αφήσει τόσα κενά και απογοήτευση στις ευρωπαϊκές κοινωνίες.
Αναλυτικά ενημέρωσε τους συνέδρους για τη διαδικασία του διαλόγου, για τη λήψη και πρόσληψη των απαντήσεων, για τη διεύρυνση του προβληματισμού στη βάση των Εκκλησιών, για τις επίσημες απαντήσεις ή και την έλλειψή τους, ο ειδικός γραμματέας του ΣΕΕ Πίτερ Πάβλοβιτς.
Ο πρόεδρος του ΣΕΕ π. Κρίστοφερ Χιλ, από την Εκκλησία της Αγγλίας, τόνισε την ανάγκη να αφουγκραστεί κάποιος τις ιδιαίτερες φωνές από κάθε γωνιά της Ευρώπης.
Και πράγματι ένα δυνατό πάνελ με εκπροσώπους από την Ισπανία, την Πορτογαλία, την Ιταλία, τη Σερβία, την Αρμενία, και με πολυεπίπεδη και πολύ πλούσια την ελληνική παρουσία, έδωσε με τα πιο έντονα χρώματα την περιγραφή των συνθηκών και των προτεραιοτήτων στις χώρες προέλευσης.
Κάποιες φωνές όχι μόνο δεν αποδέχονται μια εξωραϊσμένη κεντρική αφήγηση, αλλά οι σεμνές και μετρημένες εναλλακτικές τους αφηγήσεις αποκτούν εκ των πραγμάτων κάποιες φορές και δραματικούς τόνους.
Ανάμεσα στα θέματα, δεν έλειψε ασφαλώς και η πρακτική διάσταση του ζητήματος των μεταναστών και των προσφύγων, αλλά και της γενικότερης ανθρωπιστικής κρίσης και φτωχοποίησης σε χώρες του Νότου, λόγω εφαρμοζόμενων πολιτικών και οικονομικής κρίσης.
Σε μια ιδιαίτερη εκδήλωση στην Ευαγγελική Εκκλησία του Βόλου, εκπρόσωποι της Ορθόδοξης Εκκλησίας, της Ευαγγελικής αλλά και της καθολικής οργάνωσης Charitas, έδωσαν έναν εντυπωσιακό απολογισμό των πεπραγμένων σε αλληλέγγυες δραστηριότητες και απετέλεσαν πηγή έμπνευσης για το σύνολο των παρόντων.
Σε ειδική εισήγηση ο αντιπρόεδρος του ΣΕΕ σεβ. μητροπολίτης Γαλλίας κ. Εμμανουήλ διατύπωσε τον προβληματισμό του για τον ρόλο των Εκκλησιών στη συνδιαμόρφωση της ευρωπαϊκής ταυτότητας και επισήμανε τη διάσταση ανάμεσα στο τι είναι αυτός και τι θα όφειλε ή θα μπορούσε να είναι.
Το ζήτημα ανέπτυξε περαιτέρω σε συγκροτημένη θεωρητική βάση ο ομότ. καθηγητής του ΑΠΘ κ. Πέτρος Βασιλειάδης, επανατοποθετώντας τον ρόλο και τις δυνατότητες της Θεολογίας για συνδρομή στον δημόσιο διάλογο για την Ευρώπη.
Τέλος, ο γραμματέας του ΣΕΕ π. Χέικι Χούτουνεν (από την Ορθόδοξη Εκκλησία της Φινλανδίας) περιέγραψε πολύ διεισδυτικά τους σταθμούς στις εξελίξεις των ευρωπαϊκών πραγμάτων και τάσεων τις τελευταίες δεκαετίες και έδωσε ένα όραμα για την ανακατεύθυνση του στοχασμού και της δράσης των εκκλησιών στο ευρωπαϊκό πλαίσιο.
Οι διήκουσες έννοιες της συνάντησης, με όλο το κοινωνικό και θεολογικό τους βάρος, συμπυκνώθηκαν σε τρεις λέξεις:
● Κοινωνία, που παραπέμπει στην ανάγκη ενότητας και υπέρβασης των διχασμών και των συγκρούσεων
● Διακονία, που θέτει άμεσα το ζήτημα της αποκατάστασης της κοινωνικής αδικίας, και
● Μαρτυρία, μια ζήτηση μεγαλύτερη εξωστρέφειας αλλά και γνησιότητας στη χριστιανική ταυτότητα.
Σε μια μονοσήμαντη και πολύ βεβαρημένη και κουρασμένη κεντρική ευρωπαϊκή αφήγηση, οι Εκκλησίες και το Συμβούλιο Ευρωπαϊκών Εκκλησιών θέλουν να αντιπαραθέσουν άλλες αφηγήσεις, που είναι περισσότερο ανθρωποκεντρικές, και να προτείνουν πολιτικές που καταξιώνουν τον άνθρωπο σε όλη την πολυποίκιλη ευρωπαϊκή επικράτεια.
Για τον λόγο αυτό ζητούν και τη μεγαλύτερη συμμετοχή των πιστών στις διαδικασίες καθ’ οδόν προς τη Γενική Συνέλευση του 2018.
Πρώτη δημοσίευση: Εφημερίδα των Συντακτών
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου