Η Τέχνη να κρατιέσαι στον Αφρό

Ήξερε να κρατιέται στον αφρό…  Ο μπον βιβέρ διανοητής είχε χάρη, ρυθμό, στιλ. Κατείχε με μοναδική μαεστρία την τέχνη να προσβάλλει τους πάντες και συνάμα να τους χαμογελά γλυκά. Νόμιζες πως σου έκανε τη χάρη ν’ ασχοληθεί μαζί σου, έστω και για να σε προσβάλει… Είχε μια ακαταμάχητη γοητεία το κυρίαρχο αρσενικό. Ιδίως όταν έσμιγε ελαφριά τα φρύδια του. Και μια στα τόσα, εκεί που ήσουν στο τσακ να έρθεις σε μετωπική ρήξη, σου έκανε μια μικρή αυτόκλητη εκδούλευση, που σε σκλάβωνε, ή τουλάχιστον σε κατεύναζε για λίγο, παρότι ουδέποτε είχες ζητήσει εσύ κάποια εκδούλευση… Η παρουσία του σε αναστάτωνε, ένιωθες πως σε ευνούχιζε… Θυμόσουν τα όσα είχες πει εναντίον του, για την πολυπραγμοσύνη του και τη ρηχότητά του και ξαφνικά σε κυρίευε η ντροπή, γιατί το βούλωσες έκτοτε, όταν εκείνος μεσολάβησε για τη δημοσίευση των ποιημάτων σου σε λογοτεχνικό περιοδικό.

«Μα δεν ήταν τίποτε σπουδαίο», σου δήλωνε όταν τον ευχαριστούσες, τινάζοντας ελαφρά το πιγούνι του, εσύ όμως γνώριζες για κάποιον λόγο ότι ήσουν διά βίου υπόχρεος. Και το εννοούσε κι αυτός.

Άφριζες γιατί ξεπουλήθηκες έναντι πινακίου φακής… Αλλά πάλι τα ποιήματα ήταν ο κόπος μιας ζωής, κάτι πολύ περισσότερο από ένα πιάτο φακές ή μπον φιλέ, αδιάφορο.

Έπαψες να τον αναφέρεις με το όνομά του. Το παρατσούκλι του, «κυρίαρχο αρσενικό», το είχε βγάλει πρώην γκόμενά του, αλλά σου άρεσε και το υιοθέτησες. Οι γυναίκες είναι, καμιά φορά, πολύ αιχμηρές, διαπίστωνες και σκέφτηκες να τις πάρεις με το μέρος σου. Τις λίγες και καλές, όχι τις πολλές.

Σε παρηγορούσαν οι φίλοι σου μιλώντας για την αληθινή ποίηση, για την αληθινή διανόηση, που δεν είναι δημόσιες σχέσεις, αλλά βίος μοναχικός, σκάψιμο στα εσώψυχα…

Έτσι νόμιζες κι εσύ, ρουφώντας την πίπα σου από ρίζα κερασιάς, και περίμενες να έρθει το κοινό να αναγνωρίσει το έργο σου, να κριθείς αντικειμενικά και όχι να επιβληθείς με αγοραία επικοινωνιακά τεχνάσματα...

Πώς όμως να σε αναγνωρίσει το κοινό δίχως να σε γνωρίσει; Αυτή η σκέψη σε στοίχειωνε νύχτα μέρα.

Τότε βρέθηκε ένα νεότερο άτομο, συγγενής, και σου πρότεινε να ανεβάσεις κάποια κείμενα σε ιστολόγιο…

 Ήσουν παλιομοδίτης, του χαρτιού, και δεν υπήρχε μεγαλύτερη ικανοποίηση από το να χαϊδέψεις το σώμα ενός βιβλίου με τα ποιήματά σου, τυπωμένα σε σαμουά, ακόμα καλύτερα μονοτυπία και πάντως σε πολυτονικό. Με ένα διακοσμητικό σφραγιδάκι στο εξώφυλλο, εγχάρακτο κατά προτίμηση, χαρακτηριστικό του καλού σου γούστου και της ικανότητας για αφαίρεση, όπως επίσης και της αφοσίωσής σου σε αξίες κλασικές…

Ενέδωσες και σ’ αυτή την ιδέα. Παρότι ήσουν ασυμβίβαστος, στα ουσιαστικά πράγματα. Στα ουσιαστικά πράγματα κράταγες χαρακτήρα. Αυτό το γνώριζες και το πίστευες ακράδαντα.

Μόλις όμως έγιναν οι πρώτες αναρτήσεις, ένιωσες κρεμασμένος κανονικά στα μανταλάκια.

Περίμενες όχι δίχως ταραχή, και σχεδόν κοριτσίστικη συστολή, να έρθει ο εκδότης που θα έκρινε εξ όνυχος τον λέοντα, θα ανακάλυπτε το ταλέντο σου, θα είχε προτάσεις για σένα… Ήδη κάποια ποιήματα τα είχες μεταφράσει μόνος σου στα ιταλικά… Να βρίσκονται…

Πρέπει ν’ αφοσιώνεται κανείς σε ό,τι αγαπά, χωρίς συμβιβασμούς, σκέφτηκες. Την ποίηση, ας πούμε, o altra cosa.

Και τον είδες πάλι, πρόσφατα, σε life style περιοδικό, φωτογραφισμένο ανέμελα σε πλατύ κήπο στη χαρακτηριστική του θέση, σταυροπόδι τριών τετάρτων, με το κεφάλι προς τα πίσω, ανάρριχτο. Και άλλη ολοσέλιδη φωτογραφία, όρθιο, με τα χέρια σταυρωμένα, να ατενίζει το μέλλον.

Ναι, το μέλλον, όχι τη γραμμή του ορίζοντα, αλλά το υπερπέραν που μόνο με τη δύναμη του νου συλλαμβάνεται. Και ως γνήσιος προφήτης ερμήνευε τα μελλούμενα, σχολίαζε τα τρέχοντα, κατέγραφε γραμμές σκέψης, νάματα μυστικού στοχασμού.

Ναι, παρουσίαζε το νέο του βιβλίο. Η αβάσταχτη ελαφρότητα του είναι, σκέφτηκες και πάλι με κακεντρέχεια. Μα κάπως αλλιώς ήταν ο τίτλος, αδιάφορο. Ο συγγραφέας του, με τις αφόρητές του κοινοτοπίες ήταν και πάλι στον αφρό…

Σήκωσες το τηλέφωνο… Ήλπιζες μήπως η Μελίνα ήταν διαθέσιμη το βράδυ. Και όλως παραδόξως, ήταν. Ήσουν ανήσυχος ο ίδιος και κάπως μαγκωμένος. Μετά την ερωτική πράξη, σα να βρήκες τον εαυτό σου. Δεν είχες διάθεση να κοιμηθείς. Άναψες τσιγάρο. Απόθεσες τα σώψυχά του στη Μελίνα, όπως λίγο πριν είχες αποθέσει τα σωματικά σου υγρά, μαζί και την έντασή σου στο κορμί της.

Την επόμενη μέρα μάζευες τα ποτήρια το ουίσκι, τα αποτσίγαρα, τα ξηροκάρπια και τη γενική ακαταστασία. Άνοιγες το παράθυρο να μπει καθαρός αέρας. Τώρα δεν ήσουν βέβαιος. Δεν ήσουν βέβαιος για τη χθεσινή βραδιά, ούτε για τη συνάντηση, ούτε για την εξομολογητική διάθεση.

Το ίδιο απόγευμα, η ανησυχία, αυτό το φαρμακερό προαίσθημα, επιβεβαιώθηκε. Γιατί τα σώψυχά σου που τα είχες αποθέσει στη Μελίνα, εκείνη τα είχε αναλάβει, κατά κυριολεξία… Και μάλιστα με εργώδη, αεικίνητο και αναπόδραστο πρακτικισμό.

Τη φανταζόσουν να βαδίζει με το υπέροχο αεράτο μαλλί της, το κομψό ταγιέρ της, να πληκτρολογεί e-mail και τηλεφωνικά νούμερα με τα φίνα δάχτυλά της. Η γλυκιά σταθερή φωνή της ηχούσε στ’ αφτιά σου, και η φαντασία σου επένδυε σε δεκάδες παραλλαγές στις διαπραγματεύσεις… Αυτές που δεν θα ήθελες να ξέρεις, αυτές που δεν ξέρεις αν τις ήθελες…

Σε τρεις μέρες η Μελίνα σου είχε δεκατρείς προτάσεις από διαφορετικούς εκδότες, μεταξύ 1.000 και 2.500 €, αναλόγως της εκδοτικής ποιότητας, του τιράζ, του αριθμού των σελίδων… Το είχε συζητήσει το θέμα με τις παντογνώστριες φίλες της –μα γιατί το έκανε αυτό;– και είχε στη διάθεσή της πλήρη αναφορά για το προφίλ του κάθε εκδότη, ποιος είναι μπαμπέσης, ποιος σου ζητάει κι άλλα λεφτά στην πορεία, ποιος είναι κακοτέχνης, ποιος βγάζει υπέροχα βιβλία αλλά δεν διακινεί, ποιος τελικώς είναι αρκετά φερέγγυος, με βάση τις φήμες… Έκανε σχέδια για την επιλογή των ποιημάτων, για τον τίτλο της συλλογής.

–  Έναν μάνατζερ χρειάζεσαι, χρυσέ μου, αυτό σου λείπει, σου έλεγε.

Κι εσύ την κοίταζες και βυθιζόσουν σε όλο και μεγαλύτερη αμφιβολία… Για τις γυναίκες, για την ποίησή σου, για τις αρχές σου… Μα αν είχε δίκιο;

Γιατί ναι, στο βάθος ήσουν έτοιμος να υποταχθείς… Να ενδώσεις άλλη μια φορά. Σερνόσουν στο γραφείο σου με το βάρος των διλημμάτων σου, με την προαίσθηση της ήττας… Ήδη σκεφτόσουν την παρουσίαση του βιβλίου σου. Τις αφιερώσεις και τις υπογραφές των αντιτύπων… Ποιους θα μπορούσες να καλέσεις… Απίθανο να σου έπαιρνε κανείς συνέντευξη, αλλά κάποιο μονόστηλο μπορεί να γραφόταν για σένα…

Ένιωθες ότι τα χρόνια περνούσαν. Γιατί να μην έκανες το κέφι σου, να μη χρηματοδοτούσες την έκδοση;

Διεκπεραίωνες λογιστικά φύλλα, και γεννιόταν μέσα σου μια παράξενη, μελαγχολική ποιητική διάθεση. Σταματούσες τις καταχωρίσεις, για να καταχωρίσεις στο μικρό σημειωματάριο στα κλεφτά την αρχή ενός καινούργιου ποιήματος.

Φυλλορροούν οι αριθμοί

Κι η νιότη βιάζεται…

Μετά κάτι,

Ποιος να νοιάζεται…

Όχι, καλύτερα,

Η γυναίκα νοιάζεται

Ναι, ας μπει στο ποίημα η γυναίκα… Εξάλλου στ’ αλήθεια νοιάζεται, σκέφτηκες, έχοντας πάρει τις αποφάσεις σου…

Εκείνη τη στιγμή, μια άλλη γυναίκα, η γραμματέας του Γενικού σε καλούσε στο τηλέφωνο.

– Λυπάμαι πολύ, σου είπε, αλλά έχω εντολή να σου μεταφέρω το νέο… Πρέπει να περάσεις από το λογιστήριο… Ειλικρινά λυπάμαι.

Έφυγες, λίγα λεπτά μετά, ανάλαφρος από διλήμματα, σχέδια και χρήματα.

Δεν απάντησες στα τηλέφωνα του επίμονου θηλυκού…

Αναζήτησες το κυρίαρχο αρσενικό και για πρώτη φορά είχες κάτι να του ζητήσεις. Κάτι, για το οποίο θα άξιζε στ’ αλήθεια να υποχρεωθείς. Αλλά μήπως κι αυτός έδινε μόνο φρούδες υποσχέσεις; Ποιος το ξέρει;