Σχολείο και Θρησκεία: Το Φινλανδικό Παράδειγμα

Συχνά έχει ειπωθεί ότι το φινλανδικό σύστημα εκπαίδευσης είναι το καλύτερο στην Ευρώπη. Συζητώντας το θέμα με φίλους Φινλανδούς διαπίστωσα ότι είχαν πολλά να σχολιάσουν και να προσάψουν στο σύστημά τους, πολλά που θα μπορούσαν να βελτιώσουν. Όλοι όμως είχαν να αναγνωρίσουν ότι είναι ένα σύστημα που προάγει τη συνεργασία και την ισότητα, και όχι τον ανταγωνισμό και ένα στρεβλό κυνήγι της κορυφής.

Από αυτό θα είχαμε ίσως πολλά να διδαχθούμε. Και το διαπίστωσα επισκεπτόμενη δύο σχολεία στο Ελσίνκι, ένα Λύκειο και ένα Δημοτικό. Ιδίως στο Λύκειο, έκανε εντύπωση η αυτοπεποίθηση των παιδιών, η άνεση με την οποία κινούνταν, η ησυχία και η πειθαρχία που γεννιόταν από μόνη της, καθώς ξεπηδούσε από θετική διάθεση συνεργασίας και δημιουργίας.

Πολύ ενδιαφέρον ήταν για μένα η ανοιχτή στάση σε σχέση με τη θρησκεία. Στο Λύκειο, κεντρικό και ιστορικό λύκειο του Ελσίνκι, η αφορμή της επίσκεψης ήταν μια σχολική διοργάνωση: Μια ανοιχτή συζήτηση όπου τρεις εκπρόσωποι θρησκευτικών κοινοτήτων συνομιλούσαν με μαθητές για το νόημα της πίστης, για το νόημα της θρησκείας στη σύγχρονη κοινωνία.

Ήταν μια πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση. Οι μαθητές έθεσαν με εντυπωσιακή επάρκεια, διαύγεια και διάκριση όλα τα ουσιαστικά αλλά και δύσκολα θέματα που αντιμετωπίζει η σύγχρονη κοινωνία και άπτονται της θρησκείας ή της ηθικής ή της πνευματικής ζωής. Χάρηκα το χιούμορ, το κοφτερό σπινθιροβόλο πνεύμα, τη διάθεση να ακούει κανείς στο διάλογο. Τη χαρά της συνάντησης.

Εδώ συνομιλούν η Irja Askola, επίσκοπος Ελσινκίου της Λουθηρανικής Εκκλησίας της Φινλανδίας με τον π. Heikki Huttunen, ορθόδοξο ιερέα, και τον γνωστό λογοτέχνη Anti Nylek, που μεταστράφηκε πρόσφατα στον ρωμαιοκαθολικισμό, μαζί με δυο μαθήτριες του σχολείου, που έχουν και την ευθύνη του συντονισμού.

Την επόμενη μέρα βρέθηκα σε ένα δημοτικό σχολείο. Εκεί έγινε αγιασμός και ευλογήθηκαν τα βάγια, ενώ τα παιδιά γνώρισαν την ιστορία της Κυριακής των Βαΐων, την τραγική ειρωνία της, την ορθόδοξη εικόνα, την έννοια της βασιλείας ως εγκόσμιας εξουσίας και τη γελοιοποίησή της από το Χριστό που προτίμησε να μπει στην πόλη καβάλα σε ένα γαϊδουράκι. Τι μπορεί να σημαίνει το γαϊδουράκι σε ένα σκηνικό ρωμαϊκού θριάμβου, ποια η ιστορία του τελώνη που ήταν πάνω σε ένα κλαδί για να βλέπει καλύτερα, τι ακολούθησε τις επόμενες μέρες.

Τα παιδιά είχαν κατασκευάσει λουλούδια από χαρτί και στολίσει τα κλαδιά. Καθώς στη Φινλανδία δεν υπάρχουν φοίνικες, ένας άλλος ταπεινός θάμνος έδωσε τα κλαδιά του για τον Χριστό, μαζί με τα πρώτα τους μπουμπούκια, το πρώτο άγγελμα της άνοιξης.

Και στις δύο περιπτώσεις, περάσαμε για έναν ωραίο καφέ μαζί με τους καθηγητές και κάποιους μαθητές.

Από την επίσκεψή μου στα δυο φινλανδικά σχολεία διαπίστωσα, σε αντίθεση με εν Ελλάδι κραυγές και ψιθύρους, ότι σχολείο πραγματικά ανοιχτό στην κοινωνία είναι και σχολείο ανοιχτό στη θρησκεία.

 Η θέα από το Λύκειο Kallion προς την πόλη.